Wanneer er een auteur bij je aanklopt met de vraag of jij diens manuscript wilt redigeren, en jullie hebben nog niet eerder samengewerkt, dan is het handig om te vragen om een sample, pak ‘m beet de eerste 3.000 woorden. Op die manier kun je snel een manuscript beoordelen en krijg je een goede eerste indruk van het niveau van het werk, om vervolgens in te kunnen schatten of het zinvol is om de auteur een aanbod te doen. In dit artikel lees je hoe je dat doet, in 4 stappen.
1. Check of je een verzorgd document toegestuurd krijgt.
Een manuscript beoordelen doe je allereerst door diagonaal te bekijken of het een verzorgd document is. Dat wil zeggen: de meeste aanhalingstekens, punten en tabs staan op de goede plek. Op het verbeteren daarvan richt je je niet met redigeren, maar is het een soepzooitje, dan vertroebelt het je zicht op het geheel wél enorm.
2. Check of er een niet-kloppende perspectiefwisseling in de tekst aanwezig is.
Je kunt de staat van een manuscript beoordelen door ook hier goed op te letten. Is er al in de eerste 3.000 woorden een niet-kloppende perspectiefwisseling aanwezig, dan zegt dat iets over in hoeverre een auteur voorbereid is gaan schrijven, of bewuste keuzes heeft gemaakt tijdens het schrijfproces. Het is vaak een signaal dat het verhaal ook te veel willekeur bevat, en dat is lastig redigeren.
3. Check of er iets interessants gebeurt.
Al in de eerste 3.000 woorden moet er een aanzet tot conflict of intrige merkbaar zijn. Het sterk ontbreken daarvan helpt bij een manuscript beoordelen. Wanneer het verhaal direct begint te kabbelen in een ‘en toen en toen en toen’-structuur, is dat een teken dat de rest van het verhaal ook te traag verloopt. Of erger nog: dat het een verhaal is waar nauwelijks een verhaal in blijkt te zitten. Want een verhaal zonder conflict is eigenlijk geen verhaal.
4. Check in bij jezelf. Heb je zin om met dit manuscript aan de slag te gaan?
Wanneer je bij jezelf voelt, ook zonder precies aanwijsbare reden, dat je geen energie krijgt van het manuscript beoordelen: laat het los. Een verhaal moet je grijpen. Wanneer het je in de eerste pagina’s onvoldoende raakt, dan word je niet blij van het redigeren van het volledige manuscript. Op dat gevoel mag je best sturen.
En dan?
Geen enkele rode vlag? Check, check, dubbelcheck? Yay! Plan een kennismakingsgesprek met de auteur om de vervolgstappen in jullie samenwerking te bespreken.
Dieprode score? Meh. Waarschijnlijk beheerst de auteur het ambacht van schrijven op dit moment dan onvoldoende. Dat is lastig samenwerken, omdat een auteur daardoor meestal niet in staat blijkt om de problemen die jij aanwijst in het manuscript zelfstandig op te lossen. Dat gaat schuren, voor jullie allebei. Schrijfles, of juist coaching bij de opbouw van het boek is dan een passender aanbod. Laat de auteur weten dat je de aanvraag voor redactie op basis van het sample moet afwijzen.
Uiteindelijk worden jullie daar allebei beter van.
Wanneer beoordeel je een sample?
In de gestandaardiseerde workflow van een redactietraject is een sample van een manuscript beoordelen de tweede stap in het proces. Je leert erover in de redactieopleiding van studio folio. Ook krijg je concrete voorbeeldmails aangereikt om hier helder over te communiceren met een auteur.

Wil je gaan werken met een gestandaardiseerde workflow in je redactietraject?
In de opleiding Razor-sharp redigeren leer je manuscripten van fictieboeken bewerken en auteurs begeleiden, zodat je professioneel aan de slag kunt bij uitgeverijen of in opdracht van auteurs hun boek die uitgeven in eigen beheer.
studio folio is door het CPION erkend als onderwijsinstelling en is opgenomen in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs.

Verder lezen?