Hoe word je redacteur? Opleiding, omscholing en 8 eigenschappen

Hoe word je redacteur in het boekenvak? Er is geen vaste opleiding die je moet hebben gedaan om aan de slag te kunnen als redacteur. Om het vak uit te kunnen oefenen is ook geen speciale bevoegdheid nodig. Je hoeft nergens toestemming te vragen om een manuscript te mogen redigeren, en hoeft nergens je beroepskwalificaties te laten erkennen. Daarmee mag en kan iedereen redacteur worden en zich redacteur noemen.

Toch heb je wel degelijk (om)scholing nodig om auteurs gedegen te kunnen begeleiden en om kwaliteit en verkoopbaarheid van manuscripten te kunnen herkennen en verbeteren. Je hoeft dus niet officieel bevoegd te zijn, maar wel vakbekwaam. Om redacteur te kunnen worden in het boekenvak heb je een professionele toolkit nodig. 

Opleidingen tot redacteur

Wanneer je een opleiding wilt volgen tot redacteur zijn er slechts twee kwalitatieve onderwijsinstellingen die je klaarstomen voor het redactievak: de Universiteit van Amsterdam en redactieacademie studio folio.

Bij de UvA kun je de master Redacteur-editor of de gelijknamige leergang volgen. Academisch denk- en werkniveau is vereist. De opleiding heeft een uitstekend netwerk en een stage bij een uitgeverij is onderdeel van het curriculum. 

Redactieacademie studio folio biedt een volledig online opleidingstraject aan. Het is opgesplitst in korte cursussen, in verschillende disciplines, die je stuk voor stuk afsluit met een certificaat. Je kunt ze volgen vanuit je eigen huis, in je eigen tijd en op je eigen tempo. studio folio is een erkende onderwijsinstelling en is opgenomen in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs.

Vooropleiding en eigenschappen

Voor het volgen van de redactieopleiding bij studio folio is geen speciale vooropleiding nodig. Wat je wél nodig hebt zijn de volgende acht competenties en eigenschappen:

1. Een uitstekende beheersing van de Nederlandse taal. Daarmee wordt bedoeld: taalfouten spotten gaat je makkelijk af, geen dt-fout kan zich verschuilen voor jouw scherpe blik, mensen vragen jou altijd om hun teksten na te kijken.

2. Een grote liefde voor verhalen. Je bent dol op taal, boeken, films en podcasts.

3. Het lef om ondernemer te worden. Dat is hoe de meeste redacteuren in het boekenvak werken. Niet in dienst bij een uitgeverij, maar op zelfstandige basis.

4. De bereidheid om te investeren. Dat kan zowel in tijd zijn als in geld. Je hebt scholing nodig, je zult moeten oefenen en meters moeten maken.

5. Een gezonde groeimindset. Je houdt van persoonlijke ontwikkeling en kunt goed omgaan met feedback.

6. Een ongezonde nieuwsgierigheid. Je hebt een brede interesse. Je houdt ervan om verschillende onderwerpen uit te pluizen; of het nu gaat om het opzoeken van taalregels of om het doen van research naar de specifieke fascinatie van een personage.

7. Een positief-kritische houding. Durven zeggen wat je vindt is belangrijk in het redactievak, maar wel op constructieve en empathische wijze. Je werkt met het geesteskind van een auteur, dat vraagt om nuance.

8. Een gestructureerde en nauwkeurige manier van werken. Vinden anderen je een pietje-precies? Noem je jezelf een perfectionist? Voor dit werk is dat top!

Hoe word je redacteur? Hoe ziet de beroepspraktijk eruit?

Wanneer je na je opleiding bij een uitgeverij wilt werken en nog geen relevante werkervaring hebt in het boekenvak, is stage lopen de meest voorkomende manier om ergens binnen te komen. Via die weg kun je dan een netwerk opbouwen en doorgroeien in een vaste functie.

Toch werken verreweg de meeste redacteuren niet in dienst bij een uitgeverij, maar freelance, op zelfstandige basis. Zowel uitgeverijen als auteurs die hun boek uitgeven in eigen beheer kunnen dan je opdrachtgevers worden. In dit artikel lees je meer over wat een redacteur precies doet.